Sayı : TEPE-2021/25 15.12.2021
Konu : TİO Belgesi (Taşıma İşleri Organizatörü) Sahibi
Firmalarda KDV İadesi.
SİRKÜLER 2021-25
Bilindiği üzere 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu`nun 14/1.maddesinde; Transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık işlerinde, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek taşıma işlerinin vergiden müstesna olduğu hüküm altına alınmış maddenin son bendinde ise Hazine ve Maliye Bakanlığının bu istisna uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkili olduğu düzenlenmiştir.
26.04.2014 tarih ve 28983 sayılı Resmî Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin ilgili bölümünde;
İstisna kapsamına giren taşıma faaliyetlerinin tamamının veya bir kısmının başka taşımacılara yaptırılması halinde, gerek taşıma işini yaptıran firmaya karşı muhatap olarak işi yüklenen organizatör firmanın, gerekse ikinci derece yüklenici olarak fiili nakliyeyi gerçekleştiren firmanın bu faaliyetleri istisna kapsamına girdiğinden, her iki faaliyet için de vergi hesaplanmaz. Ancak ikinci derece yüklenicinin taşıma faaliyetinin Türkiye içinde başlayıp bitmesi halinde, bu işler KDV’ye tabidir şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Bu düzenlemeden sonra organizatör firmaların yapmış oldukları uluslararası taşıma faaliyetleri dolayısıyla yüklendikleri ve indirim yoluyla gideremedikleri katma değer vergisinin iadesi için gerekli belgeler ile iade hesaplamasının nasıl yapılacağına yönelik ayrıntılı açıklamalarda bulunmak faydalı olacaktır.
Öncelikle TİO (Taşıma İşleri Organizatörlüğü) belgesinin ne olduğunu belirtmekte fayda var.
TİO Belgesi: T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından 01.01.2019 tarihinden itibaren dört farklı taşımacılık alanında (karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu) faaliyet gösteren şahıs veya şirketlerin hak ve sorumluluklarını tayin eden, ayrıca güvenli taşımacılık hizmeti vermek isteyen firmalara ve şahıs işletmelerine iş yapabilme yetkisi veren bir belgedir.
Söz konusu belge ile ilgili 01.01.2019 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere 06.07.2018 tarih ve 30470 sayılı Resmî Gazetede yayınlanan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Taşıma İşleri Organizatörlüğü Yönetmeliği ile söz konusu belgenin kimlere verileceği, taşıma işleri organizatörünün sorumlulukları, yetki belgesi alma, yenileme, başvuru şartları ile gerekli belgelerin neler olduğu, yetki belgesinin süresi, yenilenmesi, mesleki yeterlilik, yetki belgesi sahibinin yükümlülükleri vb. hususlar düzenlenmiştir.
Buraya kadar uluslararası taşımacılık istisnasının, taşıma işleri organizatörlüğü faaliyetinin ne olduğunu ve organizatörlük belgesi (TİO Belgesi) sahibi olmanın yasal şartlarının neler olduğunu açıklamaya çalıştık.
Bundan sonraki bölümlerde belge sahibi firmaların uluslararası taşımacılık istisnası kapsamında yapmış oldukları taşımacılık faaliyetleri dolayısıyla yüklendikleri ve indirimle gideremedikleri katma değer vergisi iadesinin süreçleri hakkında bilgi verilmeye çalışılacaktır.
Katma Değer Vergisi İstisnası kapsamına; Yabancı bir ülkede başlayıp Türkiye'den geçerek yabancı bir ülkede sona eren, Yabancı bir ülkede başlayıp Türkiye'de sona eren, Türkiye'de başlayıp yabancı bir ülkede sona eren, taşıma işleri girmektedir. Dolayısıyla taşıma işleri organizatörü (Tİ0) nün bu kapsamda yapmış olduğu uluslararası taşımacılık hizmetleri KDV Kanunu`nun 14/1.maddesi uyarınca katma değer vergisinden istisna bulunmaktadır.
Ülkemizde uluslararası taşımacılık alanında faaliyet gösteren firmaların uluslararası taşıma işlerini doğrudan kendileri yapabilecekleri gibi, bazı durumlarda da daha alt firmalara yaptırabilmektedir. Bunun adı uluslararası alanda Freight Forwarder (Ülkemizde:Taşıma İşleri Organizatörü), diğer bir tanım ise uluslararası alanda Forwarding (Ülkemizde: Yönlendirme) olarak adlandırılmaktadır. Bunlar kara, hava, deniz, demiryolu taşımacılığın yanı sıra lojistik hizmetleri de verebilmektedirler.
Uluslararası taşımacılıkta taşıtana karşı güzergâh sorumluluğunu yurt içinden yurt dışına tamamen kapsayacak tarzda üstlenen organizatör firmaların bu faaliyetleri, taşıma işinin kısmen veya tamamen başka firmalara yaptırılmasına bakılmaksızın KDV’den müstesnadır. Organizatör firma tarafından gerçekleştirilen bu hizmetin tamamı uluslararası taşımacılık istisnası kapsamında KDV’den istisna olacaktır.
Taşıma faturası organizatör firma tarafından taşıtan adına güzergâhın tamamı kapsayacak şekilde istisna kapsamında KDV’siz olarak düzenlenecektir. Uluslararası taşıma işini organizatörlere karşı sorumluluk ve taahhüt altında gerçekleştiren firmalarda organizatör firma adına istisna kapsamında güzergâhın tamamı için KDV’siz olarak fatura düzenleyeceklerdir.
Buna göre; istisna kapsamına giren taşıma faaliyetlerinin tamamının veya bir kısmının başka taşımacılara yaptırılması halinde, gerek taşıma işini yaptıran firmaya karşı muhatap olarak işi yüklenen organizatör firmanın, gerekse ikinci derece yüklenici olarak fiili nakliyeyi gerçekleştiren firmanın bu faaliyetleri istisna kapsamına girdiğinden her iki faaliyette vergiye tabi olmayacaktır. Ancak İkinci derece yüklenicinin taşıma faaliyetinin Türkiye içinde başlayıp bitmesi halinde bu işlemler vergiye tabi olacaktır.
Konuyu bir örnekle açıklamak gerekirse;
Ankara Polatlı`da bulunan (A) firmasının malını Fransa`da yerleşik (X) firmasının taşıma işin üstlenen TİO Belgesi Sahibi (Taşıma İşleri Organizatörü) olan (B) firmasının yurtdışındaki (X) firmasına düzenleyeceği fatura uluslararası taşımacılık istisnası kapsamında katma değer vergisinden istisna olacaktır.
TİO Belgesi sahibi olan (B) firması söz konusu malın nakliyesini şu şekilde gerçekleştirmiştir. Ankara Polatlı`dan İstanbul Ambarlı Limanına kadar karayolu yük taşımacılığı yapan (Y) şirketine, Ambarlı Limanından Fransa`ya kadar ise (Z) gemi işletmesi şirketine yaptırmıştır. Buna göre yük taşımacılığı yapan (Y) şirketinin nakliye hizmeti karşılığında TİO Belgesi sahibi (B) firmasına düzenleyeceği nakliye hizmeti faturasında nakliye Türkiye`de başlayıp yine Türkiye sınırları içinde sone erdiğinden katma değer vergisine tabi olacak ve genel oranda KDV hesaplanacaktır. Diğer taraftan (Z) gemi işletmesi şirketinin TİO Belgesi sahibi (B) firmasına düzenleyeceği İstanbul-Fransa arası deniz taşımacılığı hizmeti ise KDV`den istisna olacaktır. Belge sahibi olan (B) firmasının gerçekleştirmiş olduğu bu nakliye hizmeti nedeniyle gerek Ankara Polatlı`dan İstanbul Ambarlı limanı arasında yaptırmış olduğu nakliye nedeniyle ödemiş olduğu katma değer vergisi, gerekse taşımacılık hizmeti nedeniyle ödemiş olduğu ve indirimle gideremediği diğer katma değer vergilerini iade olarak talep etme hakkı bulunmaktadır.
Yukarıda verilen örnekte açıklanan durumun tersi olması halinde, yani Fransa`da yerleşik bir firmanın ürünlerini Ankara Polatlı`da bulunan firmanın deposuna kadar nakletme hizmeti de aynı usulde tabi olacak, yani yurtdışında başlayıp, İstanbul Ambarlı limanında sona eren taşıma işi KDV’den istisna olacak, İstanbul Ambarlı Limanından- Ankara Polatlı arası nakliye hizmeti ise KDV`ye tabi olacaktır. Burada da taşıma işini üstlenmiş olan TİO belgesi sahibi firmanın taşıma işleri ile ilgili hem İstanbul Ambarlı Limanından-Ankara Polatlı arası nakliye hizmeti nedeniyle ödediği, hem de diğer uluslararası taşıma faaliyetine yönelik olarak ödediği ve indirimle gideremediği katma değer vergilerini iade olarak talep etme hakkı bulunmaktadır.
Tüm bu yapılan açıklamalar doğrultusunda TİO Belgesi (Taşıma İşleri Organizatörleri) sahibi olan mükelleflerin gerçekleştirmiş olduğu uluslararası taşımacılık hizmeti nedeniyle ödediği ve indirimle gideremediği katma değer vergilerinin KDV Kanunu`nun 14/1 ve 32`nci maddeleri ve KDV Genel Uygulama tebliği hükümleri uyarınca nakden veya mahsuben iade alma hakları bulunmaktadır. Buna göre 5.000TL`yi aşmayan nakden veya mahsuben iade talepleri vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranılmadan, aşan kısımların ise iadesi vergi inceleme raporu, YMM tasdik raporu veya teminat karşılığında yerine getirilmektedir.
Bilgilerinize sunulur.
Sirkülerimize konu olan düzenlemelere; https://www.gib.gov.tr/ adresinden ulaşabilirsiniz. Ayrıca;
Yararlanılan Kaynaklar:
-Katma Değer Vergisi Kanunu
-KDV Genel Uygulama Tebliği
-Gelir İdaresi Başkanlığı Özelgeleri
-Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Taşıma İşleri Organizatörlüğü Yönetmeliği
-Diğer Kaynaklar
Önemli Not: Yayınlamış olduğumuz bu sirküler bilgilendirme amacına yönelik olup, asıl olan yukarıda link adresi verilen ve bu adresten ulaşılacak yasal düzenlemelerdir. Dolayısıyla resmi işlerde kullanılamaz. Aksi takdirde hukuki sonuçlarından müşavirliğimiz sorumlu tutulamaz.
Comments